Sioen, mede-oprichter van de Blauwe Cluster voor duurzame zeeën en oceanen

Blauwe groei

Voedselvoorziening, duurzame energievoorziening, klimaatadaptatie, veiligheid tegen overstromingen, watertransport en grondstofvoorziening zijn wereldwijd verbonden sectoren van blauwe groei. Oplossingen voor deze maatschappelijke uitdagingen kunnen een directe economische meerwaarde betekenen voor tal van Vlaamse bedrijven die actief zijn in blauwe subsectoren.

Sectoren zoals aquacultuur, aanpassing aan zeespiegelstijging en klimaatverandering, kusttoerisme, mariene biotechnologie, energie uit de zee en exploitatie van de zeebodem hebben een groot innovatiepotentieel en kunnen nog aanzienlijk groeien.

Flanders' Maritime Cluster, dat al tien jaar bestond maar zich vooral richtte op offshore windenergie en netwerking, maakt nu deel uit van de Blauwe Cluster.

Onderdeel van Vlaamse innovatieclusters

De 'Blauwe Cluster' is nu de zesde innovatiecluster (andere zijn onder meer de sectoren chemie, agro-food en logistiek). Het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) gaf hiervoor begin maart het startsein.

De Vlaamse overheid steunt de clusters met maximaal 500.000 euro werkingsmiddelen per jaar voor een periode van tien jaar. De voorwaarde is dat de privésector elk jaar minstens eenzelfde bedrag bijdraagt. Daarbovenop stelt het gewest elk jaar nog eens 95 miljoen euro ter beschikking voor onderzoeks- en innovatieprojecten die het resultaat zijn van de clusters om het concurrentievermogen van hun leden te ondersteunen. Elke cluster wordt om de drie jaar geëvalueerd.

De Blauwe Cluster meent ook een actieve rol te kunnen spelen in het innovatieprogramma 'Moonshot' om doorbraaktechnologieën te realiseren in de overgang naar een koolstofarme en circulaire economie in de komende 20 jaar.

Partners & reikwijdte

De stichtende partners zijn: Colruyt, DEME, Econopolis, INVE, Jan De Nul, Sioen Industries, Tractebel Engineering, Vanbreda Risk & Benefits, Vyncke en ZERI.

Momenteel telt de Blauwe Cluster zo'n 140 leden, waarvan 111 tot het reguliere bedrijfsleven behoren en driekwart tot het kmo-segment. De havens worden, net als de kennisinstellingen, gerekend tot de geassocieerde leden. De verwachting is dat het aantal bedrijven dat lid is op termijn zal verdubbelen.

De werking van de Blauwe Cluster wordt in een breder kader geplaatst. Hernieuwbare energie is slechts één van onze zes werkgebieden. De hele operatie is gebaseerd op twee overkoepelende concepten, namelijk ecologie en de duurzaamheid van het mariene leven enerzijds, en het concept van de slimme zee met het gebruik van gegevens anderzijds.

Bescherming van de kust

Het eerste werkterrein concentreert zich op kustbescherming. Door de opwarming van de aarde is er behoefte aan een innovatieve kustverdediging en aan het gebruik van minerale hulpbronnen. Onderzoeksprojecten voor kustverdediging lopen in nauwe symbiose met de natuur, bijvoorbeeld door de aanleg en versterking van natuurlijke zandbanken onder de waterlijn en op een bepaalde afstand van de waterlijn in combinatie met aquacultuur ter versterking van het ecosysteem.

Duurzaam toerisme

Het tweede en zeer belangrijke werkterrein is het blauwe toerisme, dat we op een seizoensgebonden manier duurzaam willen maken, met nadruk op o.a. onderwijs. Het doel is om het kusttoerisme in een breder kader te plaatsen met een aanbod dat staat voor meer beleving. Dit kan in de vorm van uitstapjes naar de offshore windparken, maar ook door een (virtueel) bezoek aan het erfgoed in de kustwateren zoals scheepswrakken en boeien.

Duurzame mariene voeding en biotechnologie

Het derde specifieke werkdomein is duurzame mariene voeding & biotechnologie, waarin aquacultuur de belangrijkste plaats inneemt. Samen met de uitbaters van offshore windmolenparken, de Colruyt Groep, voeren DEME en Sioen een project uit om mosselen te kweken op de masten van windturbines. Sioen is ook betrokken bij de kweek van algen en zeewier voor milieuvriendelijke voedseltoepassingen of de extractie van componenten voor de farmaceutische of cosmetische industrie.

"Via de Blauwe Cluster hebben we al een project ingediend voor basisonderzoek naar de eigenschappen van algen en zeewier, met als uiteindelijk doel om eventueel een hele nieuwe industrie te ontwikkelen", zegt Bert Groenendaal, innovatiemedewerker bij Sioen. We profileren ons als pioniers in de ontwikkeling van nieuwe industrieën, voegt hij eraan toe.

Maritieme connectie

Het vierde werkdomein betreft maritieme connectie. Het werkdomein concentreert zich hier op innovaties in zee- en kustvaart, met aandacht voor schone scheepvaart enerzijds en slimme scheepvaart anderzijds.

Wat betreft schone scheepvaart richten we nu een taskforce op die de zoektocht naar duurzame voortstuwing en brandstoffen voor de schepen van de toekomst combineert met de mogelijke productie van waterstof aan boord door omzetting van zeewater, of door grijze waterstof te vervangen door groene waterstof of methanol, geproduceerd binnen de gebieden van de offshore windparken door middel van volledig hernieuwbare wind- of zelfs zonne-energie (met drijvende zonnepanelen).

Hernieuwbare energie

Het vijfde werkgebied is de productie en opslag van hernieuwbare energie op zee, net als de productie van zoet water. Naast windinstallaties kijken de partners van de Blauwe Cluster ook naar de omzetting van golf- en getijdenenergie in groene stroom. Klimaatverandering leidt nu al tot tijdelijke tekorten aan zoet water. De huidige ontziltingstechnologie kan nauwelijks een milieuvriendelijke toepassing worden genoemd. Het doel is om dit energetische proces volledig groener te maken en tegelijkertijd een oplossing te bieden voor de pekelresten.

Oplossingen voor de gezondheid en het afval van de oceanen

Het laatste werkterrein tenslotte is ocean health & waste solutions, waarbij het probleem van plastic afval op de voorgrond staat. De Blauwe Cluster besteedt ook aandacht aan de schadelijke invloed van microplastics. Daarnaast volgt de organisatie een basisonderzoek op naar de verwijdering van gevaarlijk afval (gifgasgranaten) uit de oude munitiestortplaatsen voor de kust van Knokke-Heist.

Sioen met een reden

Het technisch textiel van Sioen kan een belangrijke rol spelen in bijna alle hierboven vermelde toekomstige ontwikkelingen.

• Het project "Coast Busters", richt zich op kustverdediging door de opname van op de natuur geïnspireerde ontwerpen (NID).
• Een ander project is het duurzaam kweken en oogsten van mosselen in de bijbehorende offshore windmolenparken. Het resultaat: een eerste proefoogst leverde mosselen op van uitstekende kwaliteit.

Sioen speelt een doorslaggevende rol. Ook in de geïntegreerde kweek van extractieve aquacultuursoorten. Naast onze textielexpertise kunnen we ook bouwen op know-how in de productie van aangepaste kledij voor mensen die op en rond het water werken.